مامان و بابای عزیز، تا به حال به چشم‌های کنجکاو نوزادتان که با دقت به یک برگ درخت یا نور چراغ خیره شده، نگاه کرده‌اید؟ در آن لحظه، یک دنیا اتفاق در مغز کوچک او در حال رخ دادن است. مغز نوزاد در سال اول زندگی مثل یک باغچه حاصلخیز است که هر تجربه جدیدی، مثل یک بذر در آن جوانه می‌زند. حالا سوال اینجاست: بهترین بذرها برای پرورش این باغچه شگفت‌انگیز چه هستند؟
جواب ساده‌تر از چیزی است که فکرش را می‌کنید: بازی‌های حسی!
نگران نباشید، قرار نیست از اسباب‌بازی‌های پیچیده و گران‌قیمت حرف بزنیم. بازی حسی یعنی هر فعالیت ساده و شادی که حواس پنجگانه دلبندتان—لامسه، بینایی، شنوایی، بویایی و چشایی—را قلقلک بدهد. این بازی‌ها غذای اصلی مغز او هستند.
در ادامه، می‌خواهم شما را با ۱۰ بازی ساده و جادویی برای نوزادان آشنا کنم که می‌توانید با وسایلی که همین الان در خانه دارید، انجام دهید و به قهرمان رشد هوش نوزادتان تبدیل شوید.
چرا این بازی‌های ساده برای نوزادان، معجزه می‌کنند؟
خیلی سریع بگویم، این بازی‌ها مثل ساختن بزرگراه‌هایی در مغز نوزاد شما هستند. هر بار که او چیز جدیدی را لمس می‌کند، می‌شنود یا می‌بیند، یک مسیر عصبی جدید و قوی ساخته می‌شود. این مسیرها پایه‌ی همه چیز در آینده هستند: از حل یک مسئله ریاضی گرفته تا درک احساسات دیگران.
۱۰ بازی حسی دوست‌داشتنی برای نوزادان
این لیست را با عشق برای شما و کوچولوی نازنینتان آماده کرده‌ایم.
۱. جعبه‌ی شگفتی‌های لمسی
- چی لازم داریم؟ یه جعبه کفش ساده، چند تا وسیله با جنس‌های مختلف (یه پارچه نخی نرم، یه قاشق چوبی، یه اسفنج حمام، یه توپ کاموایی).
- چطور بازی کنیم؟ وسایل رو داخل جعبه بذارید. کنار نوزادتان بنشینید، دست کوچکش را بگیرید و آرام داخل جعبه ببرید. بگذارید با کنجکاوی همه چیز را لمس کند. هر وسیله را که بیرون می‌آورید، با هیجان برایش توصیف کنید: “وااای! این چه نرمه!” یا “اوووه، این چه سرده!”. این بازی، کلاس درس لمس کردن برای نوزاد شماست.
۲. جغجغه‌های دست‌ساز رنگارنگ
- چی لازم داریم؟ چند بطری پلاستیکی کوچک و تمیز، مقداری برنج، عدس یا مهره‌های رنگی.
- چطور بازی کنیم؟ داخل هر بطری یکی از این مواد را بریزید و درش را خیلی خیلی محکم ببندید (حتی می‌توانید با چسب حرارتی آن را پلمپ کنید). حالا شما چند مدل جغجغه با صداهای مختلف دارید! بطری‌ها را برایش تکان دهید و ببینید چطور با چشم‌های گرد شده به حرکت و صدای آن‌ها گوش می‌دهد. این بازی به او یاد می‌دهد که حرکت او باعث ایجاد صدا می‌شود!
۳. کثیف‌کاری خوشمزه با ماست!
- چی لازم داریم؟ کمی ماست غلیظ، پوره میوه‌های رنگی (مثل توت‌فرنگی یا انبه).
- چطور بازی کنیم؟ آماده‌اید کمی خلاقیت به خرج دهیم؟ ماست را با پوره میوه مخلوط کنید تا “رنگ انگشتی” خوراکی و سالم داشته باشید. آن را روی یک سینی تمیز بریزید و اجازه دهید نوزادتان با انگشت‌هایش روی آن خط بکشد، آن را لمس کند و حتی مزه‌اش کند! این یک جشن واقعی برای حواس اوست و شما هم نگران نیستید که چیزی را در دهانش بگذارد.
۴. خنک‌بازی با یخ‌های میوه‌ای
- چی لازم داریم؟ آب، چند تکه میوه کوچک (مثل یک حبه انگور یا یک تکه پرتقال)، قالب یخ.
- چطور بازی کنیم؟ داخل قالب یخ، همراه با آب، یک تکه میوه کوچک بیندازید و بگذارید یخ بزند. در یک روز گرم، این یخ‌های هیجان‌انگیز را در یک کاسه بزرگ جلویش بگذارید (همیشه خودتان کنارش باشید). اجازه دهید سرما را حس کند و با تعجب آب شدن یخ و پیدا شدن میوه را تماشا کند. این اولین درس علوم اوست!
۵. ماجراجویی در تونل پتو
- چی لازم داریم؟ دو تا صندلی، یک پتوی سبک.
- چطور بازی کنیم؟ صندلی‌ها را با کمی فاصله روبروی هم بگذارید و پتو را رویشان بیندازید. یک تونل امن و دنج درست کرده‌اید! آن طرف تونل بنشینید و با صدا زدن اسمش یا نشان دادن اسباب‌بازی محبوبش، او را تشویق کنید تا چهار دست و پا به سمت شما بیاید. این بازی علاوه‌بر تقویت عضلاتش، به او حس استقلال و شجاعت می‌دهد.
پیشنهاد کوکالو: اسباب بازی های مناسب سنین مختلف کودکان [از نوزادی تا ۵ سال]
۶. بوهای شگفت‌انگیز
- چی لازم داریم؟ چند کیسه پارچه‌ای کوچک، چیزهای معطر مثل یک چوب دارچین، چند دانه هل، یا کمی گل محمدی خشک.
- چطور بازی کنیم؟ هر کدام از این مواد را در یک کیسه بریزید و درش را خوب گره بزنید. کیسه‌ها را یکی‌یکی نزدیک بینی کوچکش ببرید و اجازه دهید بو کند. حس بویایی، قوی‌ترین حس مرتبط با حافظه است. شما دارید خاطرات خوشی برایش می‌سازید.
۷. رقص سایه‌ها روی دیوار
- چی لازم داریم؟ یک اتاق نیمه‌تاریک، چراغ قوه موبایل.
- چطور بازی کنیم؟ نوزاد را در آغوش بگیرید، چراغ قوه را روشن کنید و روی دیوار نور بیندازید. با دستتان جلوی نور، شکل‌های ساده مثل پروانه یا یک پرنده بسازید. حرکت نرم و آرام سایه‌ها، چشم‌هایش را مجذوب می‌کند و تمرکز بینایی‌اش را به شدت بالا می‌برد.
۸. حمام بازی در خشکی!
- چی لازم داریم؟ یک تشت بزرگ، مقدار خیلی کمی آب ولرم، چند اسباب‌بازی پلاستیکی.
- چطور بازی کنیم؟ لازم نیست همیشه موقع حمام آب‌بازی کند. تشت را روی زمین بگذارید، کمی آب داخلش بریزید و اجازه دهید با دست‌هایش آب را لمس کند، روی اسباب‌بازی‌ها آب بریزد و از صدای شالاپ شلوپ لذت ببرد. این بهترین راه برای آشنایی با آب در یک محیط کاملاً تحت کنترل است.
۹. “من کی هستم؟” بازی با آینه
- چی لازم داریم؟ یک آینه نشکن و ایمن.
- چطور بازی کنیم؟ وقتی نوزاد را برای “Tummy Time” (زمان روی شکم بودن) روی زمین می‌گذارید، آینه را جلویش قرار دهید. دیدن تصویر یک نوزاد دیگر (که خودش است!) برایش بی‌نهایت جذاب است. او سعی می‌کند سرش را بالا بیاورد تا آن دوست جدید را بهتر ببیند و این بهترین ورزش برای عضلات گردن اوست.
۱۰. قصه‌گویی با کتاب‌های پارچه‌ای
- چی لازم داریم؟ کتاب‌های نرم و پارچه‌ای که بافت‌ها و صداهای مختلف دارند.
- چطور بازی کنیم؟ با هم کتاب را ورق بزنید. بگذارید صفحات زبر، نرم، براق یا خش‌خشی را لمس کند. با انگشت به عکس‌ها اشاره کنید و اسمشان را با لحنی شاد بگویید. این فقط کتاب خواندن نیست، یک تجربه لمسی و شنیداری کامل است که عشق به مطالعه را از همین الان در وجودش می‌کارد.
چند تا نکته دوستانه برای ایمنی بازی با نوزادان
- چشم ازش برندارید: این بازی‌ها برای انجام “با هم” طراحی شده‌اند. همیشه کنارش باشید.
- خطر بلعیدن: حواستان باشد هر چیزی که استفاده می‌کنید آنقدر بزرگ باشد که در دهانش جا نشود.
- همه چیز سالم: اگر چیزی قرار است به دهانش نزدیک شود (مثل رنگ انگشتی ماستی)، مطمئن شوید کاملاً خوراکی و بی‌خطر است.
سوال‌هایی که شاید در ذهن شما باشد
کوچولوی من فقط چند هفته‌شه، این بازی‌ها براش زود نیست؟
خبر خوب اینه که… از همون روز اول می‌تونید شروع کنید! حتی نوازش آرام پوستش با یک پارچه ابریشمی هم یک بازی حسیه. فقط بازی‌ها رو متناسب با سنش ساده‌تر کنید.
یعنی واقعاً با یه قاشق چوبی می‌تونم هوش بچه‌مو زیاد کنم؟
دقیقاً! مغز نوزاد شما به تجربیات واقعی و ساده نیاز دارد، نه اسباب‌بازی‌های چشمک‌زن. حس خنکی و سفتی چوب، تجربه‌ای است که هیچ اسباب‌بازی پلاستیکی نمی‌تواند به او بدهد.
در دنیای شلوغ امروز، این لحظات ساده بازی، گران‌بهاترین هدیه‌ای است که می‌توانید به نوزادتان بدهید. شما با این کارها فقط هوشش را تقویت نمی‌کنید؛ بلکه دارید به او می‌گویید: “دنیای ما امن و زیباست و من اینجا هستم تا با هم کشفش کنیم.”
فراموش نکنید، بهترین، خلاقانه‌ترین و دوست‌داشتنی‌ترین اسباب‌بازی برای نوزاد شما، خودِ شما هستید. از این لحظات جادویی لذت ببرید
